Dworzec Kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim. Najdłuższy w Europie
Dworzec kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim to jeden z najcenniejszych zachowanych obiektów architektury dworcowej w Polsce, a jednocześnie najdłuższy budynek dworcowy w Europie. Niestety, patrząc na jego większą część, można poczuć żal, bo obiekt wymagał wielu lat remontów.
W przeszłości dworzec w Aleksandrowie Kujawskim stanowił jeden z najważniejszych punktów transportu kolejowego na granicy Królestwa Polskiego – między zaborem pruskim a rosyjskim. W drugiej połowie XIX wieku przebywał tam i sprawował urząd car Aleksander II. Obiekt cieszył się także popularnością wśród artystów, takich jak Edward Stachura czy Maria Danilewicz-Zielińska.
Pierwotny budynek dworca, wzniesiony w latach 1860-1862, był znacznie skromniejszy niż obecny. Już wtedy jednak znajdowały się w nim pomieszczenia biura ruchu drogi żelaznej, stacji telegrafu międzynarodowego, sala rewizji celnych, urząd pocztowy, bufet, komfortowa poczekalnia oraz pokoje gościnne. Po otwarciu linii do Ciechocinka 28 czerwca 1867 roku, Aleksandrów Kujawski stał się ważnym węzłem kolejowym.
Po wizycie cara Aleksandra II dworzec został rozbudowany w stylu neorenesansowym, przybierając okazałą formę, dostosowaną do potrzeb cara i jego dworu. Powstało wówczas imponujące, południowe skrzydło. Północne skrzydło przekształcono w reprezentacyjne komnaty dla dostojnych gości, tzw. carskie pokoje, charakterystyczne dla dworców pierwszej klasy. W tych apartamentach car przyjął niemieckiego cesarza Wilhelma I, który odwiedził dworzec 4 września 1879 roku.
Pomimo tych prestiżowych wydarzeń, dworzec w Aleksandrowie Kujawskim pełnił przede wszystkim funkcję ważnego węzła transportowego na granicy Królestwa Polskiego, Rosji i Prus. Obsługiwał pasażerów w luksusowych warunkach oraz przewoził duże ilości towarów. Jednak w okresie międzywojennym stracił swoje znaczenie i stał się prowincjonalnym przystankiem.
Do 2008 roku dworzec należał do Polskich Kolei Państwowych. Obecnie znajduje się w posiadaniu miasta i od tego czasu przechodzi stopniowe prace remontowe oraz restauracyjne.
W głównej części budynku wymieniono instalację elektryczną oraz stolarkę okienną i drzwiową. Położono nowe tynki i podłogi, a w holu ułożono wielobarwną posadzkę. Pomieszczenia strychowe zaadaptowano na przestrzenie użytkowe, do których prowadzi nowa klatka schodowa oraz winda.
W sali restauracyjnej przywrócono oryginalną kolorystykę i odtworzono ceramiczną posadzkę. Zrekonstruowano sztukaterie, a boazerie poddano konserwacji. Odrestaurowano także żeliwne kolumny, a całość uzupełniło stylizowane oświetlenie, w tym okazały żyrandol.
