Pogórze Dynowskie: Odkrywanie uroków Pogórza Karpackiego

Witajcie! Dziś chciałbym podzielić się z Wami moją ostatnią przygodą na Pogórzu Dynowskim. To miejsce, które totalnie mnie oczarowało i mam nadzieję, że po przeczytaniu tego wpisu również będziecie chcieli je odwiedzić. Zapraszam Was ponownie do województwa podkarpackiego.

 

 
Pogórze Dynowskie rozciąga się na południu Polski, a swoją nazwę zawdzięcza urokliwemu miastu Dynów. Leży między doliną Wisłoka na zachodzie a doliną Sanu na wschodzie. Dla miłośników przyrody i pięknych widoków to prawdziwy raj na ziemi.
 

Geografia i topografia Pogórza Dynowskiego

 
Na początek trochę geografii. Pogórze Dynowskie graniczy na zachodzie z Pogórzem Strzyżowskim, a na wschodzie z Pogórzem Przemyskim. Na północy sąsiaduje z Kotliną Sandomierską i Roztoczem, a na południu z Dołami Jasielsko-Sanockimi. Najwyższe szczyty tego regionu to Sucha Góra (591 m n.p.m.), Królewska Góra (554 m), Grabówka (531 m) oraz Kiczora (516 m). Region ten jest niezwykle zróżnicowany – od wyżynnych powierzchni na północy, po niemal górskie krajobrazy na południu.

 

 

Flora i fauna Pogórza Dynowskiego

 
Przechodząc do przyrody, dominującym zbiorowiskiem roślinnym na Pogórzu Dynowskim jest podgórska forma buczyny karpackiej. Znajdziemy tu buk, jodłę, świerk, jawor oraz wiąz górski. Warto zwrócić uwagę na cenne gatunki roślin takie jak cebulica dwulistna i lilia złotogłów – oba pod ścisłą ochroną prawną. Pogórze jest również domem dla wielu unikalnych gatunków zwierząt, jak bóbr, borsuk, orlik krzykliwy, bocian czarny, kruk oraz kumak.

W regionie znajduje się pięć rezerwatów przyrody: „Prządki”, „Kretówki”, „Cisy w Malinówce”, „Brzoza Czarna w Rzeczpolu” oraz „Winna Góra”. Są one idealne do obserwacji przyrody i spędzenia czasu na świeżym powietrzu.
 

Kultura i dziedzictwo Pogórza Dynowskiego

 
Historia tego miejsca jest równie fascynująca jak jego przyroda. Pogórze Dynowskie kryje w sobie wiele pamiątek z przeszłości – od tajemniczych kurhanów, przez ślady wojen, aż po wydarzenia z I i II wojny światowej. Mieszka tu wiele grup etnicznych, takich jak Łemkowie, Bojkowie czy Zamieszańcy, co dodaje regionowi kulturowej różnorodności.

 

 
Warto zwrócić uwagę na drewniane kościoły gotyckie w Haczowie i Bliznem oraz późnogotyckie w Lutczy, Domaradzu i Golcowej. Są także cenne murowane kościoły w Brzozowie, Starej Wsi, Dynowie oraz Tyczynie. A kto by pomyślał, że ruiny zamku Kamieniec w Odrzykoniu stały się inspiracją dla Aleksandra Fredry do napisania „Zemsty”!
 

Turystyka i rekreacja Pogórza Dynowskiego

 
Jeśli kochacie turystykę przyrodniczą, kulturową i rekreacyjną, to Pogórze Dynowskie jest dla Was. Region oferuje malownicze krajobrazy, liczne szlaki turystyczne i wiele miejsc do wypoczynku. Duże kompleksy leśne, bogata flora i fauna, a także tradycyjne budownictwo drewniane i zabytkowe obiekty sakralne przyciągają turystów z całego kraju i zagranicy.
 
Jednym z moich ulubionych miejsc jest szlak z Hermanowej przez malownicze krajobrazy i urokliwe wsie. Można zacząć od Hermanowej, przejść przez Studziankę w Przylasku, odwiedzić Muzeum Wsi Podkarpackiej Potoki, a potem dotrzeć do Dynowa. Po drodze czekają nas przystanki w miejscowościach takich jak Błażowa czy Hadle Kańczuckie, a także piękne kapliczki i przydrożne krzyże.

 

 
Pogórze Dynowskie to również raj dla miłośników przyrody, z szerokim wyborem terenów łowieckich i bogactwem ryb w miejscowych rzekach. Na koniec dnia, nie ma nic lepszego niż odpoczynek przy ognisku, podziwiając piękno tego regionu.

 

POTOKI – Prywatne Muzeum Kultury Materialnej Wsi Podkarpackiej

 
Augustyn Rybka, z miłości do rodzinnej ziemi oraz wielkiej pasji kolekcjonerskiej, aby ocalić od zapomnienia pamiątki przeszłości, stworzył własne muzeum. Jego kolekcjonerska pasja zaczęła się jeszcze w szkole średniej od poczciwego młynka do kawy, który dostał w prezencie. Z biegiem lat zbiory rosły, obejmując znaczki pocztowe, monety, ordery, banknoty i wiele innych przedmiotów.

 

  
W 2000 roku Rybka wynajął kilka pomieszczeń w pustym dworku znajdującym się obok błażowskiego parku, co pozwoliło mu na poszerzenie działalności. Eksponatów przybywało, a kolekcję podziwiały grupy dzieci szkolnych i pasjonaci. Gdy dworek został sprzedany, musiał szukać nowej siedziby. Po długich poszukiwaniach znalazł stare, zrujnowane gospodarstwo w przysiółku Wilczak, które, mimo braku drogi dojazdowej, miało duży potencjał.
 
Muzeum w starej stodole kryje w sobie niemal kompletną ekspozycję etnograficzną. Znajdują się tu pieczołowicie odtworzone warsztaty rzemieślnicze, izba tkacza, klasa szkolna z lat trzydziestych XX wieku oraz izba wiejska z tego samego okresu. Część eksponatów ukazuje rozwój różnych dziedzin życia, np. pranie od prostej kijanki aż do poczciwej Frani z 1963 roku.
 

 

Imponująca kolekcja oleodruków o tematyce sakralnej oraz ramy wykonane przez domorosłych artystów również przyciągają uwagę zwiedzających. W piwnicy pod stodołą znajduje się osobliwa kolekcja, a w osobnym pawilonie można zobaczyć różne maszyny i urządzenia do prac polowych. Muzeum posiada także bibliotekę, oszkloną werandę, wiatę na spotkania oraz mini pasiekę ze starymi ulami.
 
Jednym z najcenniejszych eksponatów muzeum jest rzeźba Matki Boskiej Rozstrzelanej. Historia tej figurki jest szczególnie ciekawa i poruszająca. Wykonana z gipsu w latach 90. XIX wieku, przez długie lata stała przy klasztorze OO. Bernardynów w Rzeszowie. Podczas okupacji hitlerowskiej, pijany żołnierz Wehrmachtu strzelił do świętej figury, a kula przeszła na wylot, nie rozbijając rzeźby na kawałki.
 

 

Wiedząc o uszkodzeniu figury, braciszkowie przenieśli ją na tyły kompleksu klasztornego. Mieszkanka Lubeni, pracująca u bernardynów jako sprzątaczka, wybłagała od nich tę figurę, przenosząc ją do rodzinnej wsi, gdzie stanęła w przydrożnej kapliczce. Miejscowi otaczali ją kultem, a okupacyjna historia przylgnęła do niej na zawsze.

 
Na początku nowego milenium, podczas burzy figura została obalona przez silny wiatr i rozleciała się na wiele kawałków. Dzięki dobrym ludziom, którzy posklejali ją jak umieli, trafiła do muzeum, gdzie można ją podziwiać w obecnej formie.

Muzeum "POTOKI" oferuje w sezonie letnim niepowtarzalne lekcje żywej historii. Na polanie przed głównym budynkiem, otoczonej lasem i strumykiem, przy ognisku lub grillu, można zachwycać się pięknem przyrody i poznawać zanikającą kulturę materialną wsi podkarpackiej. To miejsce pełne magii, które serdecznie zaprasza wszystkich chętnych do zwiedzania i spędzenia czasu na łonie natury, od maja do września w każdą niedzielę, w godzinach 15:00 do 20:00.  
 

Podsumowanie

 
Podsumowując, Pogórze Dynowskie to miejsce pełne kontrastów i niezwykłego piękna. Idealne dla tych, którzy szukają aktywnego wypoczynku, chcą poznać bogate dziedzictwo kulturowe lub po prostu cieszyć się przyrodą. Gorąco polecam Wam odwiedzenie tego niezwykłego zakątka Polski!
 
Zapraszam Was również do obejrzenia mojej relacji z wędrówki po Pogórzu Dynowskim, która na pewno jeszcze bardziej Was zachęci do odwiedzin!